سایت بهزاد امیرزاده قاسمی

نمونه سؤالات درس اوّل زبان فارسي عمومي و تخصّصي(3)

1) كدام قاعده ما را از ساختن جمله ي : » كتاب اسب ها را دواند. «  باز مي دارد؟ 

(  قاعده ي  معنايي  )

2)استفاده ازكدام واژه ها نادرست است؟         » كاش،  ژَزْف، پِچْش، درد «

(  ژزف  و  پچش /  به خاطر عدم رعايت قواعد واجي )

3)در جمله ي « پرنده، آبي پاک آسمان را نشانده است. »

الف- رعايت نکردن کدام قواعد ترکيب، ساخت جمله را غير ممکن کرده است؟

(قاعده ي هم نشيني و معنايي)

ب- الگوي هجايي واژه ي « آبي » را بنويسيد.

(صامت ء + مصوّت ا + صامت ب + مصوّت ي)

4)از تركيب تكواژ ها و واژه ها چه واحدي از زبان به دست مي آيد؟ 

( گروه )

5)  چرا توليد واحد هاي زباني زير، غير ممكن است؟

1- امروز دانش آموزان به مدرسه رفت.               2- داگْكْ

(1.زيرا قاعده ي نحوي در آن رعايت نشده است؛ يعني براي نهاد جداي جمع، نهاد پيوسته ي مفرد آورده است.(2. به دليل رعايت نكردن قاعده ي واجي )  

6)چرا ساخت واژه هاي « چِشمش » و « بِپّرند »  با وجود واجگاه مشترك امكان پذير است؟                                                                                       ( زيرا بين واج هايي كه واجگاه مشترك يا نزديک به هم دارند؛ يعني دو واج « ک و گ) يك مصوّت فاصله انداخته است.)

7)در توليد واحد هاي زباني زير چه قواعدي رعايت نشده است؟

الف) بر مي داشتند داشتند.                      ب) من من را صدا زدم.                      پ) مدرسه ي يك روز خاطره

( الف- هم نشيني‌          ب- نحوي          پ- هم نشيني )               

8)  تعداد واج هاي كلمات زير را بنويسيد.

الف)   آب / 3 واج   ( / ء/ ،/ ا/ ،/ ب/ )             ب) شيشه / 4 واج ( / ش /،/ ي/،/  ش/،/ ـِـ/ )

 9)براي رعايت نكردن  قواعد معنايي، مثالي بنويسيد ؛ سپس صورت صحيح آن را بنويسيد.

(مثال : كتاب درس را نجات داد. / چوپانان آسمان آبي را رساندند. /  صورت صحيح:   كتاب بشر را نجات داد /  چوپانان گوسفندان را رساندند.)

10)جمله ي مقابل طبق كدام قاعده غلط است؟  « حسن، صورت حسن رادرآيينه ديد.»

 ( طبق قاعده ي نحوي زبان  )

11)چرا گروه اسمي « همه ي بلند  ايران هاي كوه » صحيح نيست؟ تركيب صحيح آن را بنويسيد.                                                                                  ( چون قاعده ي هم نشيني در آن رعايت نشده است         تركيب درست : همه ي  كوه هاي  بلند  ايران  )

12)چرا توليد واحد هاي زباني زير غير ممكن است؟                                                                                                                                        الف) مْرْ (چون الگوي هجايي رعايت نشد)         ب) پرورش وزارت و آموزش (چون قاعده ي هم نشيني در آن رعايت نشد)

13)جمله ي : « تو امروز تو را خواباندي؟ » بر اساس كدام قاعده ي تركيب صحيح نيست؟ 

( قاعده ي نحوي زبان 

14)آيا واژه اي با الگوي « پِچـْشْ » در زبان فارسي ساخته مي شود؟ چرا؟              

( خير / زيرا واج هايي كه با هم واجگاه مشترك يا نزديك به هم دارند، نمي توانند بي فاصله در كنار هم بيايند و حتما بايد يك مصوت بين آن ها فاصله بياندازد.)     

ص1

15)چرا توليد واحد هاي زباني زير ممكن نيست؟ 

الف) سخن برادرم را خنديدم. (قاعده ي نحوي)     ب)دو آن كودك (قاعده ي هم نشيني)                                                                                 

16)كدام قاعده درگروه اسمي «كوتاه ديوار خانه » رعايت نشده است؟ صورت صحيح آن را بنويسيد.

(قاعده ي هم نشيني درآن رعايت نشد وشكل درستش “ ديواركوتاه خانه ”  مي باشد. )

17)الگوي هجايي واژه ي « ابر» را بنويسيد.  

(صامت + مصوت كوتاه +صامت + صامت   / ء /،/ ـَـ /،/ب/،/ ر/  )

 18)درجمله ي « من، من رادرآينه ديدم. » كدام قاعده ي تركيب زباني رعايت نشده است؟     

(قاعده ي نحوي)

19)الگوي هجايي واژه ي « گُل » را بنويسيد.            

(صامت + مصوت كوتاه + صامت    /گ/،/ ــُ / ، /ل/ )

20)چرا توليد واحدهاي زباني مقابل ناممكن است؟          الف ـ تو، تورادرخيابان ديدي.             ب ـ كوچك اين درخت

(الف ـ قاعده ي نحوي در آن رعايت نشد.               ب ـ قاعده ي هم نشيني در آن رعايت نشد. )

21)الگوي هجايي واژه ي « اشك » را بنويسيد.  

(صامت + مصوّت كوتاه + صامت + صامت   / ء / ، / ـَـ /، /ش/، /ك/ )

22)الگوي واژه ي « پارس » را بنويسيد.      

(صامت + مصوّت بلند + صامت + صامت  /پ/ ،/ ا/ ، / ر/ ، / س/ )

23)جمله ي : « درخت زمين را شخم مي زند. » براساس كدام قواعد تركيب زباني نادرست است؟  

(بر اساس قاعده ي معنايي)

24)بر اساس کدام يک از قواعد ترکيب، توليد واحد زباني زير غيرممکن است؟ جمله را به صورتي تغيير دهيد که توليد آن امکان پذير شود. « سروهاي دشت بلند، با وزش نسيم به حرکت در مي آيند. »

( قاعده ي هم نشيني – سروهاي بلند دشت، با وزش نسيم به حرکت در مي آيند.)

25)الگوي هجايي واژه ي « مؤلّف » را بنويسيد.

(صامت م + مصوّت کوتاه –ُ  + صامت ء + مصوّت کوتاه –َ + صامت ل + صامت ل + مصوّت کوتاه -ِ + صامت ف)

26) الگوي هم نشيني ترکيب « عميق زمين » را بنويسيد.

(صفت بياني پيشين + نقش نماي اضلفه + اسم)

27)طبق الگوي هجايي « صامت + مصوّت بلند + صامت » يک واژه بنويسيد.

( باد / شاد / بيد / چيد / هور / نور / کار / بار / و ... )

28)در هر يک از موارد زير، کدام قواعد ترکيب رعايت نشده است؟

الف- قرن زلزله ي مهيب ترين

ب- گوسفندان در باغ درخت مي کارند.  

پ-در تابستان گذشته به چه کاري مشغول بوديد؟ -فردا امتحان داريم.

(الف- قواعد هم نشيني      ب- قواعد معنايي     پ- قواعد کاربردي )

29)چرا واج هاي « /چ/ و /ش/ » نمي توانند بدون فاصله در کنار هم قرار گيرند؟

( زيرا واجگاه نزديک به هم دارند. (به عبارتي ديگر، قواعد واجي رعايت نشده است.)   

ص2

نمونه سؤالات درس دوم زبان فارسي (3)

1)در گروه  « گلزاركوهستان » :

الف – هسته ي گروه را مشخص كنيد. ( گلزار )  

ب- تكواژ هاي هسته را معين كنيد. ( گل /  زار )

پ) نوع تكواژ ها را بنويسيد.  ( گل : تكواژ آزاد يا مستقل    /     زار :  تكواژ وابسته يا غيرمستقل )

2) اجزاي تشكيل دهنده ي واژه ي « نمكدان » را تعيين كنيد و نام هر جزء  را بنويسيد.

( نمك : تكواژ آزاد   +   دان : تكواژ وابسته )

3)تعداد واج هاي كلمه ي « مي پردازند » را به عدد بنويسيد. 

( 11 واج دارد )

4) تعداد واژه هاي  گروه اسمي مقابل را بيابيد و هسته را نشان دهيد.  « كشور سبز آرزوها »                                                                ( هسته: كشور              تعداد واژه ها : 5 واژه)

5) در نوشته ي زير جمله هاي  مستقل ساده  و مركب را مشخص كنيد.  

« نيك  روي بسته اي كه متصدي واگن بار قطار به بيرون پرتاب كرده بود نشست و به دامنه ي تپه هاي سوخته چشم دوخت. »

(جمله ي مستقلّ مرکّب : نيک روي بسته ايکه متصدّي واگن بار قطار به بيرون پرتاب کرده بود نشست.)    

(جمله ي مستقلّ ساده : به دامنه ي تپّه هاي سوخته چشم دوخت.)

6) هسته ي گروه اسمي « آن دو مرد درستكار » چيست؟ اين گروه اسمي چند تكواژ دارد؟                                                                 ( هسته: مرد     تعداد تكواژ : 6 تكواژ)

7) واژه هاي جمله ي : « شايد او را ببينم » را تعيين كنيد. 

(4واژه :  شايد /  او /  را /  ببينم   )

8) از ميان گروه هاي  فعلي،  اسمي  و  قيدي ،كدام گروه قابل حذف است؟ چرا؟

(گروه قيدي- زيرا فعل به آن نياز ندارد.)

9) تكواژ هاي آزاد واژه هاي مقابل را مشخص كنيد.       الف)ريگزار                     ب)گريان    

الف – ( ريگ )          ب – گريان ( گري )

10)يك كلمه بنويسيدكه درآن بيش از يك وند به كار رفته باشد؛ وند ها را مشخص كنيد.

(دانشمندي : دان + ش+ مند + ي  )

11) درگروه اسمي: « خواننده ي متون ارزشمند پيشينيان » هسته  و تكواژ هاي هسته را مشخص كنيد.                                                      ( هسته: خواننده                 تكواژ: خوان / نده  )

12) تعداد واج هاي كلمات مقابل را بنويسيد.      الف)اصول                      ب)قوانين

الف- ( /ء/ ،/-ُ /،/ ص/ ،/و/،/ ل/                         ب– قوانين(/ ق/ ـَـ //  و/ ا/ ن/ ي/ ن/ )

13) تعداد واژه هاي هر گروه را به عدد بنويسيد.          الف)آن تپّه هاي جنگل سوخته         ب)ريگ هاي کف رودخانه                                                                                                                                 الف –  (6 واژه)       ب – ( 5 واژه )

14) هسته ي گروه اسمي مقابل را بيابيد و تعداد واج هاي آن را مشخّص كنيد.   « هر پنج گروه علمي و فرهنگي دبيرستان »

(هسته : گروه                  تعداد واج : 5 واج .  )

15)تكواژ هاي وابسته ي واژه ي « ناجوان مردانه » را مشخص كنيد. 

( نا / انه )

ص3

16) نام گروه هاي سازنده ي جمله ي « حتما اين كتاب را مطالعه خواهم كرد. » را مشخّص كنيد.

(حتماً : گروه قيدي                 اين كتاب :  گروه اسمي                       مطالعه خواهم كرد : گروه فعلي )

17) تعداد واژه هاي گروه اسمي زير را بنويسيد.

الف- برجسته ترين خصوصيت جهان بيني بيهقي : (6 واژه)                 

ب- واقعه ي لشكر كشي آمل : (5 واژه )

18) تعداد تكواژ ها و جمله هاي نوشته ي زير را به عدد بنويسيد.

« اختر شناسي علمي است كه به مطالعه ي اجرام آسماني مي پردازد. » (18 تكواژ دارد و 2 جمله )

19) تعداد واژه هاي گروه « داستان هاي تاريخي جامعه ي ايراني » را به عدد بنويسيد و هسته ي اين گروه را مشخّص كنيد.

( 7 واژه دارد و هسته ي آن  كلمه ي  « داستان »   است.)

20) درگروه « دانش آموزان زرنگ »  

الف- هسته ي گروه را مشخّص كنيد. ( دانش آموز )              

ب- تعداد تكواژ هاي هسته را بنويسيد. ( 3 تكواژ )

پ- در اين گروه، يك تكواژ وابسته ي اشتقاقي و يك تكواژ وابسته ي تصريفي مشخّص كنيد.                                                         (تكواژ اشتقاقي : ـِـ ش             تكواژ تصريفي : ان  )

21) واج هاي كلمه ي « آرزو » را مشخّص كنيد. 

( / ء/، /ا/، /ر/،/-ِ/،/ز/،/و/)

22) گروه اسمي مقابل، چند تكواژ آزاد و چند تكواژ وابسته دارد؟          « خوش بختي براي اميدواران »

(  4 تكواژ آزاد و 3  تكواژ وابسته دارد.)

23) در گروه اسمي « سردترين فصل سال » هسته كدام است؟

(فصل)

24)تكواژ آزاد و تكواژ وابسته را در واژه ي « آزادي » مشخّص كنيد.

( تكواژ آزاد : آزاد         تكواژ وابسته : ي )

25)گروه اسمي « شاعرحماسه سراي ايران » از چند واژه تشكيل شده است؟

(5 واژه)

26) تكواژ هاي اشتقاقي و تصريفي را در واژه هاي زير نشان دهيد.

« كودكان – غمگين – سبزتر – بوستان »      

(تكواژ هاي تصريفي : ان – تر              تكواژ هاي اشتقاقي : گين  - ستان  )

27)واج هاي كلمه ي « ذرّه » را مشخّص كنيد.   

( /ذ/، /َـ/، /ر/، /ر/، /ـِ/ )

28)با توجّه به جمله ي : « گل هاي انديشه در فصل جواني بارور مي شوند. » به پرسش ها پاسخ دهيد.

الف)اين جمله چند تکواژ دارد؟ (15 تکواژ)

ب)اين جمله چند واژه دارد؟ (9 واژه)

پ)در اين جمله يک تکواژ وابسته ي تصريفي مشخّص کنيد. ( ها / مي / -َند)

ت)در اين جمله يک تکواژ وابسته ي اشتقاقي مشخّص کنيد. (ه / ي/ ور)

ص4

29)با توجّه به جمله ي : « داستان هيجان انگيز شيرين در اثر ارزشمند نظامي، به نويسندگان قلم به دست ايراني، الهام بخشيد.»

الف)عبارت بالا از چند واژه تشکيل شده است؟ (19 واژه)

ب)در عبارت بالا، نوع تکواژ « در » آزادِ ............... است. (دستوري)

30)با توجّه به عبارت زير، به سؤالات داده شده پاسخ دهيد.

« وزارت آموزش و پرورش با خريداري ميليون ها جلد کتاب، امکانات نسبتاً مناسبي را براي کتابخانه هاي مدارس فراهم کرد. »

الف)عبارت فوق از ............... واژه تشکيل شده است. (19 واژه)

ب)نوع تکواژ « وزارت » را بنويسيد. (آزاد قاموسي)

پ)يک واژه ي « مشتق-مرکّب » بيابيد. (آموزش و پرورش)

31)با توجّه به عبارت زير، به هر يک از سؤالات داده شده پاسخ دهيد.

« اگر عبارتي ارزشمند از بزرگان علم و ادب ديدي، آن را در دفترت بنويس. »

الف)در عبارت فوق، چند تکواژ ديده مي شود؟ (23 تکواژ)

ب)هر يک از تکواژهاي « ي » در « عبارتي » و « از » چه نوع تکواژي هستند؟(نوع دقيق تکواژ مورد نظر است نه آزاد و وابسته بودن)

( ي : تکواژ وابسته ي تصريفي          از : تکواژ آزاد دستوري )

32)با توجّه به جمله ي : « طرح يا هسته به حوادث داستان وحدت هنري مي بخشد. » به سؤالات پاسخ دهيد.

الف)عبارت داخل گيومه از چند « واژه » تشکيل شده است؟ ( 11 واژه )

ب)يک تکواژ « وابسته ي تصريفي » و يک تکواژ « آزاد دستوري » بيابيد. (وابسته ي تصريفي : مي/-َد     آزاد دستوري : يا/به/ -ِ  )

پ)تعداد واج هاي « حوادث » را بنويسيد. (7 واج)

33)با توجّه به گروه اسمي « بهترين کتاب آموزنده »، هسته را مشخّص کنيد و تعداد واج هاي آن را بنويسيد.

(هسته : کتاب        تعداد واج ها: 5 واج )

34)در عبارت : « من دوستم را در مدرسه ديدم. » کدام گروه را مي توان حذف کرد؟چرا؟

( گروه اسمي « در مدرسه » - زيرا متمّم قيدي است و فعل به آن نياز ندارد.)

35)تعدا واج ها را در کلمات مقابل مشخّص کنيد.            الف)ابر               ب)دماوند

( الف- 4 واج         ب- 8 واج )

36)به چه دلي واژه ي «رَبْپْ» در زبان فارسي قابل تلفّظ نيست؟

(چون واج هاي «ب» و «پ» بي فاصله(بدون مصوّت) در کنار هم قرار گرفته اند.يا داراي واجگاه مشترک اند.)

37)چرا جمله ي زير در زبان معيار کاربرد ندارد؟ شکل درست آن چگونه است؟

(چون گروه اسمي «درخت شاخه هاي نازک ترين» بر اساس قاعده ي هم نشيني درست نيست – نور، نازک ترين شاخه ي درخت را نوازش مي کرد.)

38)با توجّه به متن زير به سؤالات داده شده، پاسخ دهيد.

«سرانجام بر آن نهادند که پهلواني ايراني، تيري به سوي خاور رها کند. آرش که پهلواني پير بود و در همه ي سپاه ايران به تيراندازي مشهور، براي انداختن چنين تيري گام پيش نهاد.»

الف- جمله ي «سرانجام بر آن نهادند که پهلواني ايراني تيري به سوي خاور رها کند.» مستقلّ ساده است يا مرکّب؟پاسخ خود را با ذکر دليل بيان نماييد.

ب- واج هاي واژه ي «تيرانداز» را به تفکيک بنويسيد.

(الف: مستقلّ مرکّب – زيرا بيش از يک فعل دارد. يا داراي يک جمله ي وابسته است. يا چون دو جمله با حرف ربط به هم مربوط شده اند.)

(ب:  /ت/ ، /ي/ ، /ر/ ، /ء/ ، /-َ/ ، /ن/ ، /د/ ، /ا/ ، /ز/)

ص5

39)به چه دليل کاربرد واحدهاي زباني زير نادرست است؟

الف- تو، تو را از ديد ديگران پنهان نمودي.                  ب- صميمي دوستان آرزوي ديدن خوب

(الف: رعايت ننمودن قواعد نحوي           ب: رعايت ننمودن قواعد هم نشيني

40)الگوي هجايي واژه ي «چاره» را بنويسيد.

(چا = (صامت + مصوّت بلند)  + رِ= (صامت + مصوّت کوتاه) يا ص+ م+ ص + م)

41)واج هاي کلمه ي «پيمان» را مشخّص کنيد.

( /پ/ ، /-ِ/ ، /ي/ ، /م/ ، /ا/ ، /ن/)

42)عبارت زير چند تکواژ اشتقاقي دارد؟

«کلاس و بچّه ها براي من با دو احساس، شوق و نگراني، همراه بود. همه چيز در اطرافم ناشناس بود.»

( 4 تکواژ اشتقاقي دارد.)

43)تعداد واژه هاي جمله ي زير را بنويسيد.

«در اين جهان ناپايدار بشرِ گرفتارِ تن هميشه سرگردان است.»

( 13 واژه دارد.)

44)الگوي هجايي واژه ي «آوا» را بنويسيد.

( آ= صامت + مصوّت بلند   + وا= صامت + مصوّت بلند)

45)چرا توليد واحد زباني زير غيرممکن است؟

«امين با دوستانش به نمايشگاه بين المللي کتاب رفتند.»

( زيرا خلاف قاعده ي نحوي است.)

46)چرا گروه اسمي «همه ي بلند ايران هاي کوه» صحيح نيست؟ ترکيب درست آن را بنويسيد.

( چون بر اساس قواعد هم نشيني زبان نمي باشد. – همه ي کوه هاي بلند ايران )

47)با توجّه به گروه اسمي «اين کتاب هاي ارزشمند»، به سؤالات زير پاسخ دهيد.

الف- هسته کدام است؟           ب- تعداد واج هاي هسته را بنويسيد.

( الف: کتاب    ب: 5 واج دارد.)

48)تعداد «واژه» ها و «تکواژ» ها را در عبارت زير بنويسيد.

«بلند شد و کلاه خود را برداشت. گذاشت روي کاهدان.»

( تعداد واژه ها: 12 واژه           تعداد تکواژها: 17 تکواژ)

49)جمله ي «کمال عشق در جان دادن است.» از چند «تکواژ» ساخته شده است؟

( 9 تکواژ )

50)هسته ي گروه اسمي «پانزدهمين نمايشگاهِ بين الملليِ کتاب» چيست؟ اين گروه اسمي از چند «واژه» تشکيل شده است؟

( هسته: نمايشگاه – 6 واژه دارد.)

51)گروه اسمي «دفترچه ي مشق بچّه ها» : 

الف- چند واژه و چند تکواژ دارد؟   ب- هسته ي گروه اسمي «دفترچه ي مشق بچّه ها» کدام است؟ تعداد واج هاي هسته را بنويسيد.

( الف:  5 واژه و 7 تکواژ دارد.          ب: دفترچه – 8 واج دارد. )

52)واژه ي «مي داند» چند تکواژ دارد؟ هر يک از هجاها را جداگانه بنويسيد.

( 3 تکواژ دارد -  مي + دان + -َد )

ص6

نمونه سؤالات درس سوم زبان فارسي (3)

1) جمله هاي زير را ويرايش كنيد.

الف- اين طرح از دو مشكل اساسي رنج مي برد.  

ب- هر نواري را سالي يك بار استفاده مي كنند.  

پ- مي رفتيم كه دومين گل را از حريف دريافت كنيم .  

ت- در هفته هاي اخير تجارت جهاني رونق بي سابقه اي را تجربه مي كند.  

(  الف: اين طرح دو مشکل اساسي دارد   ب: از  هر  نوار  سالي  يك بار  استفاده  مي كنند.  پ: نزديك  بود  كه دومين گل را از حريف  دريافت كنيم.  ت: در هفته هاي اخير تجارت جهاني رونق بي سابقه اي پيدا كرده است.  )

2) در عبارت هاي زير چه خطاي نگارشي وجود دارد؟

الف- رودخانه  به سرعت مي رود و مسير دائمي اش را طي خواهد كرد.

ب- معلّم  درس  را از دانش آموز   آموخت.

( الف: فعل جمله ها با هم تناسب ندارند؛ فعل جمله ي اوّل، مضارع اخباري است و فعل دوم هم بايد به شکل مضارع اخباري، يعني «طي مي كند» باشد.     ب: مصدر  «آموختن» در معناي «ياد دادن» هميشه با حرف اضافه ي «به» همراه است./ معلّم  درس را  به دانش آموز  آموخت. )

3) عبارت زير را ويرايش كنيد. 

«در نقد و برسي افكار و زندگي دانشمندان بايد تخصّص علمي و از هرگونه اظهار نظر ذوقي پرهيز كرد.» 

( بر رسي / تخصّص علمي داشت )

4) چه عاملي سبب شده است كه جمله ي زير، ديرياب و طولاني شود؟

«قيمت اجناس و كالاهاي قيمت گذاري شده ازسوي دولت، در شهرهاي مختلف به نسبت هاي مختلف كاهش قيمت داشته است.»  

(  در اين عبارت، تكرار كلمه هاي «قيمت» و  «مختلف»، جمله را ديرياب و طولاني كرده است. )

5) جمله ي مقابل را ويرايش كنيد.  «سارق توسط نيروي انتظامي دستگير و به زندان برده شد.»

(  نيروي انتظامي، سارق را دستگير كرد و به زندان فرستاد. )

6)چرا كاربرد حرف اضافه ي «از» در جمله ي مقابل نادرست است؟  «ديدگاه او از ديدگاه روان شناسان متفاوت است.»

( زيرا حرف اضافه ي «متفاوت»، «با» است نه «از».  )

7) جمله هاي زير را ويرايش كنيد.

الف- حسن به برادرش گفت كه مقاله اش منتشر شد. 

ب- تيم مقابل در فينال نهايي برنده شد.

( الف: حسن انتشار مقاله ي خود را به برادرش خبر داد. /  حسن به برادرش گفت که مقاله ام منتشر شد. /  حسن به برادرش گفت که مقاله ات منتشر شد.        ب: تيم مقابل در مسابقه ي نهايي برنده شد.  /  تيم مقابل در فينال برنده شد. )

8)عبارت: «بازرسان با توجّه به سوابق گذشته ي متّهم، نتايج به دست آمده را تلفناً يا با پست گزارش مي كنند.» را ويرايش كنيد.  

(  بازرسان با توجّه به سوابق متّهم، نتايج به دست آمده را تلفني يا با پست گزارش مي كنند.  )

9) عبارت مقابل را ويرايش كنيد.         «گزارشات بازرسين بررسي و مورد تأييد قرار گرفت.»

(  گزارش هاي / بازرسان/ بررسي شد. )

10)درباره ي اشكالات نگارشي عبارت مقابل توضيح دهيد.      «صبح وقتي كه اون اومد به قول معروف حوصله نداشتم.»

( اون اومد: گونه ي گفتاري است و نبايد در نوشتار رسمي به كار برد. / به قول معروف: بعد از  اين تکيه کلام، حتماً بايد يك جمله ي معروف بيايد، درحالي كه «حوصله نداشتم»، يك عبارت معروف نيست.  )

ص7

11)علّت نادرستي جمله ي مقابل را بنويسيد.            «تيم ما بازي را از حريف باخت.»

( حرف اضافه ي فعل «باختن»، «به»  است نه «از». بنابراين شكل درست جمله مي شود:  تيم ما بازي را به حريف باخت. )

12) عبارت مقابل را ويرايش كنيد.                 «در مسابقه ي فينال آخر، تيم مدرسه ي ما از تيم مقابل باخت.»

(  در مسابقه ي آخر، تيم مدرسه ي ما به تيم مقابل باخت. /  در مسابقه ي فينال تيم مدرسه ي ما به تيم مقابل باخت.  )

13)جمله ي مقابل را ويرايش کنيد.                    «صداي مرا داريد؟»

( صداي مرا مي شنويد؟ )

14)ويرايش کنيد.

الف- پليس، سارق را دستگير و به زندان برد.                          ب- هر شهروند ايراني مشمول دريافت يارانه مي باشد.

(  الف: پليس، سارق را دستگير کرد و به زندان برد. /  ب: هر شهروند ايراني مشمول دريافت يارانه است.  )

15)در کدام عبارت، استفاده از حرف اضافه کاربرد درستي ندارد؟

الف- بخش بعدي را ملاحظه بفرماييد.                  ب- ديدگاه او از ديدگاه ما متفاوت است.

(  در قسمت «ب»؛ زيرا حرف اضافه ي «متفاوت»، کلمه ي «با» است نه «از».  )

16)با توجّه به جمله ي: «داستاني که نوشته بودم را به عنوان انشاء در کلاس خواندم.»

الف- جمله را ويرايش کنيد.              ب- هر يک از موارد ويرايش شده مربوط به کدام نوع ويرايش است؟

( الف: داستاني را که نوشته بودم به عنوان انشا در کلاس خواندم.  /  ب: کاربرد «را» پس از مفعول، ويرايش زباني يا ساختاري است و حذف همزه از آخر کلمه ي «انشاء»، ويرايش فنّي است.  )

17)ابتدا دليل غلط بودن هر يک از جملات زير را بنويسيد؛ سپس مشخّص کنيد ويرايش هر جمله، در حوزه ي کدام نوع ويرايش                قرار مي گيرد؟        

الف- حسن خوبي يک دانش آموز تلاشگري اوست.         ب- دوست من، حاصلضرب اين اعداد را درست نوشت.

(الف: جمله حشو دارد و يکي از دو کلمه ي «حُسن» يا «خوبي» بايد حذف شود. کلمه ي مرکّب «حاصلضرب» را بايد جدا نوشت؛ زيرا سرِهم نوشتن آن موجب بدخواني مي شود. – ويرايش جمله ي الف، ويرايش زباني يا ساختاري است و ويرايش جمله ي ب، ويرايش فنّي است.  )

18)کدام اشتباه زباني در هر يک از جمله هاي زير ديده مي شود؟

الف- حسن به برادرش گفت که مقاله اش منتشر شد.               ب- تيم مقابل در مسابقه ي فينال نهايي برنده شد.

( الف: ابهام و کژتابي        ب: حشو/ زايد )

19)جمله ي زير را ويرايش کنيد.

«از سوي دولت براي برخي کالاها سوبسيد در نظر گرفته شده است.»

 (  دولت براي برخي(بعضي) کالاها يارانه اي را در نظر گرفته است. )

20)در عبارت زير، از کاربرد کدام واژه بايد تا حدّ امکان پرهيز کرد؟ چه واژه اي را مي توان معادل آن به کار برد؟

(مي باشد – است)

21)جملات زير را ويرايش کنيد.

الف- عدم بارندگي در کمبود آب هاي زيرزميني بي تأثير نمي باشد.

ب- اين موضوع ساده اي است که مشمول حال هر انساني در هر زمان مي شود.

( الف: عدم بارندگي: نبود بارندگي .......... مي باشد: نيست                 ب: مشمول: شامل  )

22)جمله ي زير از نظر نگارشي چه اشکالي دارد؟

«گاهي ماشين ها توليد صداهايي ناهنجار را ايجاد مي کنند که بسيار آزاردهنده است.»

( «توليد» و «ايجاد»، هر دو يک معنا دارند يا «حشو» دارند. )

ص8

23)جمله ي مقابل را ويرايش کنيد.              «مورّخان جرئت به افشاي کشف خود کردند.»

(  مورّخان جرئت کردند که کشف خود را فاش سازند.  )

24)در کدام يک از جمله هاي زير، کاربرد «را» نادرست است؟ چرا؟

الف- نتايجي را که امروز به دست آمد، گزارش مي کنم.

ب- نتايجي که امروز به دست آمد را، گزارش مي کنم.

(  جمله ي «ب» نادرست است؛ زيرا حرف نشانه ي «را» بايد پس از مفعول قرار گيرد.  )

25)چرا عبارت زير از جهت نگارش نادرست است؟

«به او گفتم: عجله نکن. به قول معروف، با عجله کار درست نمي شود.»

(  چون عبارت «با عجله کار درست نمي شود»، قول معروف نيست.  )

26)جمله ي مقابل را ويرايش کنيد.    «مقاله اي که بر عليه دشمنان انقلاب نوشته بودم را گاهاً مرور مي کردم.»

(  مقاله اي را که عليه دشمنان انقلاب نوشته بودم، گاهي مرور مي کردم.  )

27) جمله ي مقابل را ويرايش کنيد.    «بيداري، مسلمانان را فراگرفته است.»

(  مسلمانان در همه ي کشورها بيدار شده اند.  )

28) جمله ي مقابل را ويرايش کنيد.    «مسکو مايل به انجام طرح خلع سلاح هسته اي اوکراين است.»

(  مسکو مايل به اجراي طرح خلع سلاح هسته اي در اوکراين است.  )

نمونه سؤالات درس چهارم زبان فارسي (3)

1)املاي درست  همزه را در واژه ي مقابل بنويسيد.    « ر/ ء/ وس»            

(    رئو س   )

2) شكل درست /  ء / را دركلمات زير بنويسيد.                                                                                                                              الف ــ ل/ ء/ امت         ب ــ م/ ء/ اخذ         پ ــ  نش / ء / ت         ت ــ   اشم/ء/ زاز         ث ــ  قر/ ء/ ا/ ن         ج ــ  ر/ ء / يا                             

(  الف:  لئامت          ب:  مآ خذ          پ:  نشأت          ت:  اشمئزاز          ث:  قر آن          ج:  رؤيا  )

3)شكل درست همزه «ء» را در كلمه ي «ء / ء / تلاف» بنويسيد.   

( ائتلاف )

4)