Normal 0 false false false EN-US X-NONE FA MicrosoftInternetExplorer4

بررسي و تحليل محتواي شعرهاي حفظي ادبيات فارسي (2)          سال هاي دوم نظري

شعر حفظي شماره ي 3                                                    پشت درياها                                                   (سُراينده :سهراب سپهري )                      

« قايقي خواهم ساخت / خواهم انداخت به آب / دور خواهم شد از اين خاک غريب / که در آن هيچ کسي نيست که در بيشه ي عشق / قهرمانان را بيدار کند . . . »

 

شهر پشت درياها : نمادي از شهر آرماني ( مدينه ي فاضله ي يا اتوپيا ي)  سهراب سپهري است                                                             قايق : نماد حرکت وهجرت               آب : نمادي پاکي  و حرکت و سير حرکت به سوي شهرآرماني سهراب است.

خاک : مجاز از سرزمين وکشور          خاک غريب : کشور و سرزمين ناآشنا و بيگانه        بيشه : جنگل پُر از درخت

بيشه ي عشق :  اضافه ي تشبيهي (تشبيه بليغ اضافي)  عشق : مشبّه          بيشه : مشبّهٌ به                قايق وآب : آرايه ي تناسب 

قهرمانان :   نماد انسان هايي که در صدد حرکت وکوچ به سوي شهر آرماني خود هستند ،نمادي از خود سهراب نيز مي تواند باشد.

معنا  : مي خواهم قايقي بسازم و به کمک آن از اين کشور وسرزمين غريب وناآشنا کوچ ومهاجرت کنم(هجرت ازميهن) زيرا در اين کشور،هيچ کس از ديگري سُراغ نمي گيرد وبه فکر ديگري نيست.

مفهوم :  (نفرت شاعر از سرزمين خود و کوشش براي هجرت وفرار از آن )

 

------------------------------------------------------------------------------------------

 

« قايق از تو تهي  /  و دل از آرزوي مرواريد ،  /  هم چنان خواهم راند  /  نه به آبي ها دل خواهم بست  /                                                   نه به دريا پرياني که سر از آب به در مي آرند  /  و در آن تابش تنهايي ماهي گيران  /  مي فشانند فسون از سرِ گيسوهاشان  /                           هم چنان خواهم راند . . . »

 

تور ، مرواريد ، آبي ها ، دريا ، پريان :  همگي نماد جاذبه هاي فريبنده ي دنياي مادّي و تعلّقات و دلبستگي هايي که در مسير هجرت وجود دارد.

دل از چيزي تهي بودن :  کنايه از توجّه و علاقه به چيزي نداشتن                تهي :  به قرينه ي لفظي در پايان مصراع دوم حذف شد.

دل خواهم بست :  به قرينه ي لفظي پس از « نه به دريا » حذف شد.              ماهي گيران : نماد عاشقان وعارفان

فسون افشاندن :  کنايه از دلربايي کردن،ديگران را به خود جذب نمودن،جلب توجّه کردن

قايق،تور،دريا ،آبي،مرواريد وماهي گيران :  آرايه تناسب (مراعات النّظير ) دارند.

گيسوهاشان :  ضمير پيوسته ي « شان » به « پريان » بر مي گردد.

معنا : در سير وحرکت خودم به سوي شهر آرماني،به هيچ چيزي دلبستگي وتعلّق خاطر ندارم و مرواريد و هرآن چه که در درياست و پريان دريايي ،هرگز نمي توانند توجّه مرا به خود جلب نمايند و در آن تابش خلوت وتنهايي عارفان که چون خورشيدي                        مي درخشد و پريان دريايي که با گيسوان زيباي خود دلربايي مي کنند،بدون توجّه به سير وحرکتم ادامه مي دهم.

مفهوم :  عدم دلبستگي وتوجّه به مظاهر وزيبايي هاي دنيايي

ص3

«  پشت درياها شهري است  /  که در آن پنجره ها رو به تجلّي باز است  /  بام ها جاي کبوترهايي است  /                                                      که به فوّاره ي هوش بشري مي نگرند  /  دست هر کودک ده ساله ي شهر،شاخه ي معرفتي است  /                                                              مردم شهر به يک چينه چنان مي نگرند  /  که به يک شعله ، به يک خواب لطيف  /  خاک ، موسيقي احساس تو را مي شنود  /                         و صداي پَرِ  مرغان اساطير مي آيد در باد . . .  »

پشت درياها :  نمادي از عالم هستي            شهر :  همان نماد مدينه ي فاضله يا شهر آرماني سهراب است،مي تواند نماد عالم ملکوت وعالم معنا وقدس هم باشد.                     پنجره :  نماد ارتباط است.                  پنجره باز بودن :  کنايه از برقرار بودن ارتباط است.

کبوتر :  نماد صاحبدلان وعارفان              فوّاره ي هوش بشري :  اضافه ي تشبيهي است.       هوش بشري :  مشبّه      فوّاره :  مشبّهٌ به

شاخه ي معرفت  :  استعاره ي مکنيّه از نوع اضافه ي استعاري           شهر : مجاز از سرزمين            چينه : ديوار گِلي ،نمادبي ارزشي

خواب لطيف : آرايه ي حس آميزي دارد.                               خاک :  آرايه ي تشخيص دارد،زيرا شنيدن را به آن اسناد داده است.

موسيقي احساس :  اضافه ي تشبيهي (تشبيه بليغ اضافي)   احساس : مشبّه    موسيقي : مشبّهٌ به  وجه شبه : شنيدن                                                             اساطير :جمع مکسّراسطوره است،به معني داستان وافسانه ي قهرمانان ملّت ها،دراين جايعني،کساني که درعرفان افسانه اند                        (پيران طريقت)             خاک و موسيقي  /  بام و کبوتر  /   پر  ومرغان  :  آرايه ي تناسب دارند.  

معنا : در پسِ اين عالم هستي ودنياي مادّي،سرزمين آرماني (عالم عشق وملکوت) وجود داردکه نور حق در آن جا متجلّي است که جايگاه عارفان وعاشقان راستيني است که به هوش واستعداد بشري توجّه دارند و همه ي مردم آن سرزمين(عالم عشق) به معرفت وشناخت رسيده اند و نگاه مردم آن شهر به يک چيز بي ارزش به مانند نگاه به يک چيز باارزش است(درنگاهشان به پديده ها تفاوتي نيست.)در چنين سرزميني حتّي خاک نيز احساسات مردم را درک مي کند و مي تواني در آن جا قهرمانان اسطوره اي (پيران طريقت) را ببيني که تا کنون در خيال مي ديدي.

مفهوم : در عالم عشق وملکوت ،معرفت همگاني،عدم تفاوت ميان پديده ها و به حقيقت پيوستن رؤياها وجود دارد.

 

 

«  پشت درياها شهري است  /  که در آن وسعت خورشيد به اندازه ي چشمان سحرخيزان است                                                        /  شاعران وارثان آب وخِرد وروشني اند  /  پشت درياها شهري است  /  قايقي بايد ساخت .   »

خورشيد :  مجاز از پديده هاي جهان هستي                   چشمان  سحرخيزان    به وسعت     خورشيد    است : تشبيه دارد؛

                                                                                         مشبّه              وجه شبه    مشبّهٌ به

مصراع دوم : آرايه ي اغراق دارد « که در آن وسعت خورشيد . . .        روشني :  نماد آگاهي وعرفان           آب : نماد پاکي وحرکت

معنا : در پسِ عالم هستي ،دنياي وسيعي وجود دارد که ديد وآگاهي انسان هاي سحرخيز وعارف به مانند وسعت خورشيد و                   پديده هاي عالم آفرينش است و شاعران در حقيقت وارثان پاکي و حرکت، انديشه و آگاهي وعرفان هستند،پس بايد ابزاري را مهيّا نمود و به سوي شهر آرماني هجرت کرد.

مفهوم : مردم سرزمين آرماني (عالم عشق وعرفان) داراي بينش و انديشه و پاکي هستند.

 

 

ص4

شعر حفظي شماره ي 4                                           «  شور عشق  »                   (سُراينده :فخرالدّين عراقي )                       ص177

1) عشق شوري در نهاد ما نهاد                      جان ما در بوته ي سودا نهاد

 «نهاد» اوّلي يعني ، سرشت وباطن انسان و  «نهاد » دومي يعني،قرار داد ،گذاشت. اين دو واژه آرايه ي « جناس تامّ »و«تکرار» دارند.

بوته :  ظرفي مخصوص که در آن طلا ونقره را ذوب مي کردند.    سودا : عشق        بوته ي سودا : اضافه ي تشبيهي(تشبيه بليغ اضافي )

عشق : در اين بيت آرايه ي « تشخيص » است.                            جان کسي را در بوته ي سودا نهادن :  کنايه از عاشق کردن اوست.

معنا : عشق ، شور و هيجاني در درون ما به وجود آورد وما را عاشق ودلباخته نمود.

-----------------------------------------------------------------------------------------

2) گفت وگويي در زبان ما فکند                        جستن و جويي در درون ما نهاد

گفت وگو در زبان افکندن :  کنايه از قدرت سخن گفتن را پيدا کردن            نهاد هر دو مصراع « عشق » است به قرينه ي بيت قبلي.

اگر دو مصراع را زير هم بنويسيم،مي بينيم که بيت داراي آرايه ي « ترصيع » است.آرايه ي ترصيع : اگر واژه هاي دو مصراع يا دو عبارت را زير هم بنويسيم و سجع هاي همه از نوع « سجع متوازي » باشد،مي گوييم که آن بيت يا آن جمله ها آرايه ي « ترصيع » دارند.

معنا : قدرت ونيروي عشق به ما قدرت سخنوري و سخن گفتن داده است و باطن ودرون ما را به جست وجو وادار کرده است.

------------------------------------------------------------------------------------------

3) از خُمستان جرعه اي بر خاک ريخت                      جنبشي در آدم وحوّا نهاد

خُمستان : ميکده،جايي که شراب تهيّه مي کردند. در اين بيت استعاره اي از عالم « معنا وملکوت » است.            خاک : مجاز از دنيا

آدم وحوّا :  نخستين مرد و نخستين زن در عالم آفرينش خداوند ،با هم زن ومرد بودند،آرايه ي « تناسب » دارند.آدم وحوّا ،مجاز از همه ي انسان ها                     جنبش نهادن : در اين بيت کنايه از خلق کردن وآفريدن است.              خُمستان وجرعه : تناسب دارند

بيت آرايه ي « حُسن تعليل » دارد،زيرا علّت آفرينش انسان ها را در اين دانسته که جرعه اي از شراب عشق بر زمين ريخته شد.

معنا : ذرّه اي از عشق الهي از عالم معنا بر زمين و جهان هستي اثر گذاشت و بدين گونه سبب خلقت و آفرينش انسان ها شد.

------------------------------------------------------------------------------------------

4) دم  به  دم  در هر  لباسي  رخ نمود                 لحظه لحظه  جاي ديگر پانهاد

دم به دم : مجاز از لحظه به لحظه          نهاد دو مصراع « عشق » است.               پا / جا  : جناس ناقص اختلافي در آغاز

لباس : مجاز از شيوه وروش                در اين بيت،پانهادن و رخ نمودن عشق،آرايه ي « تشخيص » است.

معنا : عشق لحظه به لحظه خود را به روش هاي گوناگون نشان مي دهد و هر لحظه در جايگاه تازه اي وارد مي شود.

------------------------------------------------------------------------------------------

5) چون نبود او را معيّن خانه اي                 هر کجا ديد، رخت آن جا نهاد

او : يک ويژگي دستورتاريخي است که براي غير انسان از ضمير « او» استفاده مي کردند و در اين جا منظور از « او » عشق است.

رخت نهادن : کنايه از ساکن شدن واقامت کردن است.    بيت آرايه ي « تشخيص » دارد.       جا / کجا  :  جناس ناقص افزايش در آغاز

معنا : چون عشق، خانه و آشيانه ي مشخّصي نداشت به همين دليل هر جايي که وارد شد،در همان جا اقمت کرد وماند.

 

ص5

6) حُسن را بر ديده ي خود جلوه داد                        منّتي بر عاشق شيدا نهاد

حُسن : زيبايي و نيکويي     منّت : لطف واحسان    شيدا : عاشق ودلباخته    نهاد در هردومصراع«عشق» است و آرايه ي « تشخيص » دارد

معنا : عشق ، نگاهش را  زيبا وقشنگ نمود و با نگاه زيباي خود نسبت به عاشق دلباخته، لطف ورحمت کرد.

-------------------------------------------------------------------------------------------

7) يک کِرِشمه کرد با خود، آن چنانک                            فتنه اي در پير و در بُرنا نهاد

کرشمه : ناز وعشوه           فتنه : آشوب وغوغا              بُرنا : جوان          پير  و  بُرنا : مجاز از همه ي انسان ها و آرايه ي تضاد است.

کرشمه کردن وفتنه انگيزي عشق، « تشخيص » دارد.نهاد هر دو مصراع « عشق » است.

معنا : عشق با يک ناز وعشوه اي (جلوه اي) که از خود نشان داد،همه ي انسان ها از پير وجوان را شيفته وعاشق کرد.

-------------------------------------------------------------------------------------------

8) تا تماشاي وصال خود کند                  اين همه اسرار بر صحرا نهاد

وصال : رسيدن به معشوق             نور ،ديده و بينا : تناسب دارند.         نهاد هر دو مصراع « عشق » است.

معنا : عشق براي آن که کمالات وزيبايي هاي خود را در معرض ديدهمگان قراردهد،نوروبصيرت خودرابه انسان ها عطا نموده است.

-------------------------------------------------------------------------------------------

9) تا کمال علم او ظاهر شود                        اين همه اسرار بر صحرا نهاد

صحرا : دشت وبيابان ؛ مجاز از همه ي عالم هستي        اسرار : جمع مکسّر سرّ ،رازها  

 معنا :  خداوند براي آن که کمال ونهايت علم خود را به رُخ انسان ها بکشد، اين همه اسرار و رازها را در عالم هستي قرار داد.

-------------------------------------------------------------------------------------------

10) شور  و غوغايي برآمد از جهان                           حُسن او چون دست در يغما نهاد

جهان : مجاز از آدميان ومردم جهان            او : همان عشق است،ويژگي دستور تاريخي است.           يغما : چپاول وغارت

دست در يغما نهادن : کنايه از غارت وچپاول کردن است.            اين که « حُسن » يغما کند، « تشخيص » است.

معنا :  زماني که زيبايي عشق،مثل غارت گري به تاراج وغارت دل ما پرداخت(از ما دلربايي نمود) شور و هيجاني بسيار در مردم جهان به وجود آورد.

------------------------------------------------------------------------------------------

11) چون در آن غوغا عراقي را بديد                       نام او سردفتر غوغا نهاد

عراقي : منظور خود شاعر فخرالدّين عراقي است که از شاعران برجسته ي قرن هفتم هجري است و در اين جا « تخلّص » شاعر است.  سردفتر : عنوان وفهرست،دراين جا يعني،سرآغاز،برترين بودن

معنا :  وقتي که عشق در ميان آن همه غوغا وهياهو، عراقي (شاعر) را ديد ، او را برترين و بهترين عاشقان ودلباختگان قرار داد.

 

 

 

 

 

ص6

شعر حفظي شماره ي 1                                                            «  آواز عشق  »                                                   (سُراينده :مولوي )                      

1.هر لحظه  از همه جا، ندايِ عشق به گوش مي رسد؛ ما به سوي عالم بالا(ملکوت) مي رويم،چه کسي قصد دارد تا در اين سير و عروج(گشت وگذار) ما را همراهي کند؟

= نفس:مجاز ازلحظه ودم    =آواز عشق:اضافه ي استعاري(تشخيص)    =چپ وراست:تضاد(مجاز ازهمه جا)     =که:ضميرپرسشي          =تماشا:گشت وگذار،ايهام دارد:1.تماشاکردن  2.گردش وتفرّج نمودن          =فلک:مجاز ازعالم ملکوت          =بيت تلميح دارد به آيه ي إنّا لِلّه و إِنَّا إِلَيْهِ راجِعون          را= راي مالکيّت است(چه کسي قصد گشت وگذار دارد؟)

-------------------------------------------------------------------------------------------

2.جايگاه و اقامتگاه اصلي ما انسان ها در عالم ملکوت بود و ما با فرشتگان آسماني،همنشين بوديم؛به خاطر همين ما روزي به آنجا بازخواهيم گشت،زيرا وطن اصلي ما آنجاست.

=فلک وملک:جناس ناقص اختلافي در آغاز         مَلَک:فرشته          =همان جا:اشاره به عالم ملکوت          =شهر:مجاز ازوطن

=فلک: مجاز از عالم ملکوت    =جمله:همگي          =بيت تلميح به آيات: إنّا لِلّه و إِنَّا إِلَيْهِ راجِعون و آيه ي کُلُّ شيءٍ يَرْجِعُ إلي أصْلِهِ

-------------------------------------------------------------------------------------------        

3.شأن و منزلت ما انسان ها از عالم ملکوت و فرشتگان برتر و والاتر است،ما بايد از آسمان ها و فرشتگان بالاتر برويم،زيرا جايگاه و مأواي اصلي ما،پيشگاه با عظمت خداوند است.

= فلک وملک:جناس ناقص اختلافي در آغاز         =کبريا:عظمت وبزرگي          =اين دو:اشاره دارد به فلک ومَلَک

=بيت تلميح دارد به آيه ي إنّا لِلّه و إِنَّا إِلَيْهِ راجِعون         = زين دو چرا نگذريم؟پرسشي تأکيدي است.

-----------------------------------------------------------------------------------------

4.بخت و اقبال خوب،يار و ياور ماست و آماده و مهيّاي جان نثاري هستيم.رسول اکرم(ص) که مايه ي افتخار و عزّت مردم جهان است،رهبر و پيشواي ماست.

=يار وکار:جناس ناقص اختلافي درآغاز / جان و جهان:جناس ناقص افزايش در وسط  /  جوان وجهان:جناس ناقص اختلافي در وسط

=مصطفي:برگزيده،منتخب.از القاب پيامبراست.          =قافله سالار:رئيس کاروان          =جهان :مجاز ازمردم جهان          =مصراع دوم تشبيه دارد«مصطفي(مشبّه) / قافله سالار(مشبّهٌ به)          =بخت جوان : آرايه ي تشخيص دارد.

------------------------------------------------------------------------------------------

5.وقتي که ماه آسمان چهره ي زيباي پيامبر را ديد،تحمّل نکرد و شکافت برداشت و ماه که مانند گدايي فرومايه و بي ارزش بود،               اين گونه داراي بخت و اقبال نيک شد.

= مَه او :استعاره از چهره ي پيامبر است که مانند ماه زيباست.          مه شکافت: تلميح به ماجراي « شقّ القمر » دارد که از معجزات پيامبر بود.          =کمينه: کمترين،بي ارزش(کمينه گدا:ترکيب وصفي مقلوب)          =برنتافت:تحمّل نکرد          =مرجع ضمير«او» اوّل،پيامبر و مرجع ضمير«او» دوم،ماه آسمان          =بيت داراي آرايه ي « حُسن تعليل » است(شاعر علّت شکاف برداشتن ماه آسمان را در اين مي داند که نتوانست زيبايي پيامبر را تحمّل کند.)         =ماه بخت يافت/ او که کينه گداست :هر دو عبارت تشخيص دارند.

= او(ماه) کمينه گداست : آرايه ي تشبيه دارد.

--------------------------------------------------------------------------------------------------

6.زلف خوشبو و معطّر رسول اکرم(ص)،موجب خوشبويي نسيم و باد صبحگاهي شدو چهره ي نوراني و روشن پيامبر، سبب درخشندگي و تابناکي خيال و تفکرّ انسان شد.

=شکن : پيچ و خم          =مصراع اوّل « حُسن تعليل » دارد،زيرا خوشبويي نسيم را از عطر وبوي پيامبردانسته است،حال آن که چنين نيست.          =شعشعه : تلألو،درخشش          =شعشعه ي خيال:اضافه ي استعاري(خيال مانند خورشيدي است که شعشعه دارد.)

= مصراع دوم تشبيه دارد(رخ:مشبّه     والضّحا:مشبّهٌ به)          = ضحا:ظهر،نزديک شدن روز به نيمه.     = والضّحا:تلميح به آيه ي قرآن وآرايه ي تضمين نيز هست،چون عين يک آيه ي  قرآن است.             = آرايه ي مراعات نظير(زلف/ رخ    بو/ نسيم   ضحا/ شعشعه )

--------------------------------------------------------------------------------------------------

7.همان طوري که جايگاه اصلي مرغابي ها درياست،وطن اصلي انسان ها نيز عالم ملکوت است،همان گونه که مرغابيان به وطن خود  کوچ مي کنند،انسان ها هم در اين جهان مادّي نمي مانند و به عالم معنا برمي گردند.

= خلق:مردم          = مُقام:اقامت کردن،سکونت گزيدن          = بحر:دريا          =مصرا اوّل تشبيه دارد(خلق:مشبّه     مرغابيان:مشبّهٌ به)

= درياي جان: اضافه ي تشبيهي (در اين بيت استعاره از عالم ملکوت)          = کي کند اين جا مُقام: استفهام انکاري است

= مرغ: اين جا استعاره از روح و جان انسان       = بحر: استعاره از عالم ملکوت      = مراعات نظير (مرغ/ مرغابي     مرغابي/دريا/ بحر)

= اين جا: اشاره به جهان هستي و عالم مادّي دارد.     = بيت تلميح به آيات: إنّا لِلّه و إِنَّا إِلَيْهِ راجِعون و آيه ي کُلُّ شيءٍ يَرْجِعُ إلي أصْلِهِ

-------------------------------------------------------------------------------------------          

8.آفرينش انسان زماني اتّفاق افتاد که او به « اَلَسْتُ بِرَبِّکُم » خداوند پاسخ مثبت داد و هنگامي که انسان مُرد، مي تواند در  عالم آخرت خداوند را مشاهده کند.       = أَلَسْتُ بِرَبِّکُم: تلميح دارد به آيه ي قرآني « أَلَسْتُ بِرَبِّکُمْ،قَالوا بلي آيا من پرودگار شما نيستم؟گفتند بلي هستي ».

= مصراع اوّل تشبيه دارد (أَلَسْت : مشبّه     موج: مشبّهٌ به )          أَلَسْت : اشاره دارد به پيمان و تعهّدي که خداوند در روز اَزَل از                    انسان ها گرفت.         = قالب: جسم،پيکر،اندام         =کشتي قالب بستن: کنايه از خلق کردن،آفريدن          = مصراع اوّل تشبيه دارد                 ( قالب: مشبّه    کشتي: مشبّهٌ به)    = کشتي شکستن : کنايه از مُردن،مرگ و نيستي          = کشتي در مصراع دوم،استعاره از بدن،جسم

= وصل: رسيدن،قُرب          لقا: ملاقات کردن،ديدارنمودن         = مراعات نظير( موج / کشتي )       

شعر حفظي شماره ي 2                                                            درس نهم  /  رباعيّات عطّار نيشابوري

ب1.آن کاخ با عظمت و پُرشکوهي که جمشيد در آن به عيش و نوش و باده گساري مي پرداخت،اکنون به ويرانه اي تبديل و آشيانه و مأواي حيوانات شد.(شکوه وقدرت پايدارنيست.)

=جمشيد:ازپادشاهان سلسله ي پيشدادي که نوروز از دوره ي او در ايران مرسوم شد.         = جام گرفتن: کنايه از شراب نوشي و عيش و نوش کردن          = مصراع اوّل آرايه ي تلميح دارد          = جام ايهام دارد(1.جام جهان نما يا جام جهان بين که جمشيد       همه ي جهان را در آن مشاهده مي کرد.   2.کاسه و پياله ي شراب)          مراعات نظير(آهو / روبه)

ب2.بهرام گور(پادشاه معروف ايران) که هميشه به شکار گورخر مشغول بود،اکنون نگاه کن که چگونه شکار مرگ شده است.

=مصراع اوّل آرايه ي تلميح دارد.          = آرايه ي جناس تام ميان واژه هاي « گور / گور در دومصراع»          = گور در مصراع دوم،مجاز از مرگ است.    = بيت داراي آرايه ي « عکس » (قلب) است: بهرام گور گرفت / گور بهرام گرفت   =بهرام:پانزدهمين پادشاه ساساني که موفّق شد تاج سلطنت را از ميان دو شير برُبايد و ارمنستان را تابع ايران کرد و معتقد بهآزادي مذهب بود.

ب3.اي انسان،به پا خيز و غم دنياي فاني و زودگذر را نخور و به آن دل نبند؛براي لحظه اي هم که شده شاد و خوشحال باش و                               لحظه لحظه ي زندگانيت را قدر بدان.(اغتنام فرصت)

=آرايه ي تضاد(طباق) :برخيز / بنشين      غم / شادماني               = دم: مجاز از لحظه          آرايه ي جناس تام: گذران / گذران

ب4.اگر اين جهان هستي پايدار بود و وفا داشت،به گذشتگان وفامي کرد و نوبت  به تو نمي رسيد که  به اين دنيا  وارد شوي.(دنيا بي وفاست به آن دلنبند)= طبع : ذات و سرشت       = طبع جهان : استعاره ي مکنيّه ي تشخيصي(دنيا به آدمي تشبيه شد که سرشت و باطن دارد.)

------------------------------------------------------------------------------------------

ب5و6.دانشمندان و داناياني که اقيانوسي از علم وادب بودند و در ميان همه ي مردم،سرآمد و برتر بودند،هيچگاه نتوانستند به اسرار و رازهاي نهفته ي جهان پي ببرندو با گفتن افسانه ها و داستان هاي واهي،از اين عالم کوچ کردند و به جهان ديگر رفتند.(کسي رازهستي رانمي داند.)

= دوبيت موقوف المعاني هستند.         =محيط: اقيانوس       = فضل:دانش و کمال        =جمع/شمع:جناس ناقص اختلافي در آخر     = شمع اصحاب شدن: کنايه از برتري و سرآمدي       =شب تاريک: استعاره از سرّ وراز جهان هستي       =راه بيرون بردن: کنايه از فهميدن،آگاه شدن     =درخواب شدن: کنايه از مُردن     = مراعات نظير: شب / خواب  =بيت اوّل دو تشبيه دارد:(آنان:مشبّه    محيط:مشبّهٌ به  آنان: مشبّه  شمع: مشبّهٌ به )

ص2

 

 

/* Style Definitions */ table.MsoNormalTable {mso-style-name:"Table Normal"; mso-tstyle-rowband-size:0; mso-tstyle-colband-size:0; mso-style-noshow:yes; mso-style-priority:99; mso-style-qformat:yes; mso-style-parent:""; mso-padding-alt:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; mso-para-margin:0cm; mso-para-margin-bottom:.0001pt; mso-pagination:widow-orphan; font-size:11.0pt; font-family:"Calibri","sans-serif"; mso-ascii-font-family:Calibri; mso-ascii-theme-font:minor-latin; mso-fareast-font-family:"Times New Roman"; mso-fareast-theme-font:minor-fareast; mso-hansi-font-family:Calibri; mso-hansi-theme-font:minor-latin; mso-bidi-font-family:Arial; mso-bidi-theme-font:minor-bidi;}